علت و علائم کولیک در نوزادان

گریه غیر قابل کنترل نوزاد را که از آن به عنوان درد شکم نیز یاد می‌کنند، کولیک می‌گویند. کولیک یک اتفاق شایع در بین نوزادان است و از هر 5 نوزاد، یک نوزاد به آن دچار می‌شود. همه نوزادان به دلایل مختلف از جمله گرسنگی، سرماخوردگی، خستگی، گرما و یا نیاز به تعویض پوشک گریه می کنند. اما نوزادان مبتلا به کولیک حتی در صورت سیر بودن و یا تمیز بودن پوشک نیز به طور پیوسته گریه می‌کنند ولی از نظر سلامتی کاملا سالم هستند. کولیک معمولاً چند هفته پس از تولد بروز می‌کند و تا سه یا چهار ماهگی نوزاد ادامه دارد.

 

چند نکته کلیدی در مورد کولیک نوزادان:

• کولیک با گریه های طولانی بدون دلیل مشخص، معلوم می شود.

• فقط چند هفته طول می کشد.

• سیگار کشیدن مادر در دوران بارداری ممکن است ابتلا به کولیک را افزایش دهد.

• تشخیص کولیک عمدتا شامل رد سایر بیماری ها است.

 

علائم زیر در نوزاد سالم با تغذیه مناسب ظاهر می شود:

گریه شدید: نوزاد به صورت غیرقابل کنترل گریه می‌کند و با هیچ روشی آرام نمی‌شود. هنگام گریه صورت نوزاد قرمز و سرخ می شود. این گریه‌ها معمولا هر روز و در یک ساعت مشخص و به طور کلی در اواخر بعد از ظهر یا عصر رخ می‌دهد و به طور ناگهانی و بدون دلیل مشخص شروع می شود.

تغییر وضعیت: دست‌ها مشت شده ، ماهیچه های شکمی کشیده ، زانوها کشیده شده و کمر قوس داده می‌شود.

خواب: خواب این نوزادان نامنظم بوده و با شروع درد از خواب بیدار می‌شوند.

تغذیه: اگر نوزاد در حال تغذیه باشد، با شروع کولیک تغذیه را رها کرده و گریه‌ها شروع می‌شود. با این حال هیچ خللی در میزان تغذیه‌ی روزانه وجو ندارد و به اندازه‌ی کافی شیر می‌خورند.

باد روده: در طول گریه های شدید ، نوزاد ممکن است دفع باد روده داشته باشد.

شدت های مختلف: در برخی از نوزادان ، علائم خفیف هستند و نوزاد فقط ممکن است در دوره‌های کوتاهی گریه کند. 

 

گفته می شود که نفخ و سوهاضمه ممکن است در کولیک دخیل باشد، اما دلایل آن تا حد زیادی ناشناخته است.

برخی هم بیان می‌کنند که روده‌ی نوزاد هنوز رشد و بلوغ کافی نداشته و به همین دلیل ممکن است به برخی مواد موجود در شیر مادر حساسیت نشان دهند. ولی این مسئله هنوز ثابت نشده است. 

احتمال ابتلای به کولیک در نوزاد مادرانی که سیگار می‌کشند، دو برابر بیشتر است.

 

معمولا پزشک برای تشخیص علت درد، نوزاد را معاینه می‌کند تا از عدم ابتلای آن به انسداد روده مطمئن شود، اگر نتیجه این معاینات نرمال باشد معمولا نوزاد دارای کولیک است که بعد از گذشت چند ماه خود به خود خوب می‌شود. معمولا برای این موارد آزمایشات، ضروری نیستند مگر اینکه پزشک مشکوک باشد که ممکن است نوزاد بیماری زمینه ای داشته باشد.

 

از آنجا که کولیک بخشی طبیعی از زندگی برخی از نوزادان است و آسیبی نمی‌رساند، معمولاً تجویز دارو توصیه نمی شود. هیچ دارویی وجود ندارد که کولیک را درمان کند. با این حال، درمان های زیر نشان داده شده است که کمک می کند.

استفاده از شیری که پروتئین گاوی ندارند: این روش هم برای نوزاد و هم برای مادر شیرده باید رعایت شود. تا مشخص شود که آیا  نوزاد یا مادر به پروتئین گاوی حساسیت دارند یا نه.

 

قطرات سایمتیکون: سایمتیکون یک داروی ضد نفخ است که میزان باد روده نوزاد را کاهش می دهد. این دارو، این حباب های کوچک گازی که همراه مکیدن شیر وارد معده شده را از بین می‌برد. اما حواستان باشد که قبل از استفاده از دارو، روش‌های گرفتن آروغ را نیز امتحان کنید، در بیشتر اوقات این بادها توسط آروغ خارج شده و گریه‌ی نوزاد آرام می‌شود. 

 

قطره لاکتاز: لاکتاز آنزیمی است که لاکتوز قند شیر را به گلوکز و گالاکتوز تجزیه می کند. افراد مبتلا به کمبود لاکتاز در روده پس از مصرف فرآورده های شیر دچار گرفتگی شکم و اسهال می‌شوند. لاکتاز به جلوگیری از این امر کمک می کند.

گاهی قطره لاکتاز به نوزادان مبتلا به کولیک کمک می کند. ولی قرار نیست همیشه مورد نیاز باشد، چون بعد از مدتی احتمالا این مشکل در نوزاد برطرف شود.

 

برخی درمان‌ها برای کولیک وجود دارد که می تواند برای نوزاد خطرناک باشد.

دی سیکلوورین یا دی سیکلومین:  این‌ دارو که برای مشکلات معده استفاده می شود توسط برخی از پزشکان برای درمان کولیک مورد تجویز قرار می‌گرفت. اما با توجه به تحقیقات انجام شده، مشخص شده است که باعث مشکلات تنفسی ، تشنج ، ضعف عضلات ، از دست دادن هوشیاری و کما در نوزادان می شود.

چای انیسون ستاره ای: چای گیاهی است که قبلاً به عنوان درمانی برای کولیک مورد استفاده قرار می‌گرفت. ولی بعدها مشخص شده که دارای ترکیبات سمی است.

 

• قنداق کردن نوزاد

• هنگام شیر خوردن نوزاد مادر نشسته باشد. این امر احتمال بلع هوا را کمتر می کند.

• تغذیه مکرر و کوچکتر ممکن است کمک کند.

‌ اجتناب از خوردن چای، قهوه، غذاهای تند و... توسط مادر، ابتلا به کولیک را در نوزادان کاهش می‌دهد.

• حذف برخی از غذاهای آلرژی‌زا برای مادر مانند آجیل، تخم‌مرغ و... ابتلا به کولیک را کاهش می‌دهد.

• برخی از والدین معتقدند که پستانک به تسکین درد  نوزاد کمک می‌کند.

• اگر کودک از شیشه شیر استفاده می‌کند، حتما اندازه‌ی سوراخ‌های سر شیشه را بررسی کنید، چون کوچک بودن سوراخ‌ها باعث بلعیدن هوای بیشتری توسط نوزاد می‌شود.

• مطمئن شوید که نوزاد بعد از غذا خوردن آروغ زده باشد. به این صورت که کودک را به صورت عمودی در آغوش گرفته و روی شانه نگه دارید. پشت و شکم آنها را بمالید تا هوا خارج شود. طبیعی است که کودک مقداری شیر بیاورد.

• گاهی اوقات برداشتن و زمین گذاشتن نوزاد به طور مکرر ممکن است گریه را بدتر کند. آرام کردن نوزاد در مکانی آرام با نور کم ، اغلب بهترین روش است.

• برخی اوقات پیاده روی با کالسکه و یا رانندگی به آرامش نوزاد کمک می‌کند.

• گاهی اوقات صدای پس زمینه ، مانند صدای ماشین لباسشویی یا جارو برقی ، به آرامش نوزادان کمک می کند.

• حمام گرم یا ماساژ ملایم نیز ممکن است مفید باشد

 

 

منبع: Medicalnewstoday.com 

ترجمه: تحریریه ماهان مدیکال