رهایی از سرگیجه در رویکرد به گیجی

احساس گیجی (dizziness)، در کنار تب و سردرد از شایع ترین شکایت هایی است که بیماران با آن ها به مطب پزشکان، کلینیک ها و اورژانس های پزشکی مراجعه می‌نمایند. طبق آمار مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های ایالات متحده (CDC)، در سال 2011 حدود 3.9 میلیون نفر به علت گیجی و یا سرگیجه به مراکز اورژانس در ایالات متحده مراجعه کرده اند و در سال 2014 بیش از 5.6 میلیون مورد ویزیت بالینی به علت احساس گیجی در این کشور انجام شده است.

 

گیجی بیماری نیست، بلکه در واقع یک شکایت، کاملا وابسته به توانایی بیمار در توصیف دقیق احساس خود از حملات گیجی و وضعیت هایی است که این حالت برایش پیش می آید. در اینجاست که هنر پزشک در اخذ شرح حال کامل و دقیق، بسیار اهمیت دارد.

مثلا در بیماری که دچار حمله سرگیجه همراه با تهوع بعد از مصرف یک وعده غذایی بیش از حد معمول در یک میهمانی شده، احساس سبکی سر پیدا کرده، جهت رفع علائم مجبور به دراز کشیدن به مدت 10 دقیقه شده است و بعد از آن کاملا بهبود یافته، تشخیص کاهش فشار خون بعد از مصرف غذا، یا PostPrandial Hypotension می باشد که منجر به افت ناگهانی فشار خون ناشی از شیفت جریان خون به دستگاه گوارش و کاهش نسبی جریان خون مغزی شده است. این حالت عمدتا در افراد مسن همراه با اختلالاتی نظیر دیابت، هایپرتنشن یا بیماری پارکینسون رخ می دهد.

یک معضل اساسی این است که بسیاری از بیماری ها می توانند منجر به علائمی شوند که بیمار آن را با عنوان گیجی یا سرگیجه بیان می کنند در حالی که در واقع حالتی که بیمار دچار آن شده گیجی نمی باشد. اما از آنجا که گیجی می تواند پیش درآمد بیماری های مرگ آوری نظیر سکته مغزی، حملات ایسکمیک گذرا (TIA)، مولتیپل اسکلروز و تومورهای مغزی باشد، لذا به سادگی نباید از کنار این شکایت بیماران گذشت و حتما با یک شرح حال مناسب و دقیق اولا مطمئن شد که علامتی که بیمار توصیف می کند گیجی است و ثانیا علت آن را تعیین نمود.

جستجو در مقالات نشان می دهد بیماران احساس گیجی را عمدتا به صورت های ذیل بیان می کنند: احساس چرخش یا سرگیجه (شخص به دور محیط یا محیط به دور فرد)؛ احساس شناور شدن در فضا و سبکی سر بدون احساس حرکت؛ سیاهی رفتن چشم ها در هنگام حرکت دادن سر؛ احساس عدم تعادل یا افتادن و یا حرکات متناوب و بالا و پایین رفتن اشیاء اطراف. آشکار است که تنها بسنده کردن به ذکر عبارت گیجی نمی تواند کمکی به پزشک در تشخیص بیماری باشد و باید از بیمار خواست که کاملا احساس خود را توصیف کرده و علامت های همراه یا زمینه ساز را ذکر نماید.

مدت زمان وقوع حمله سرگیجه، حالت حمله ای یا مدام بودن ان، علائم همراه نظیر تاری دید، تهوع و استفراغ؛ مواردی که منجر به شروع آن شده است نظیر حرکات ناگهانی سر و حالاتی که منجر به بهبود یا تشدید آن می شود، از موارد مهمی هستند که جستجوی آن ها در شرح حال از بیمار در رسیدن به تشخیص بسیار اهمیت دارند.

مجله پزشکی ماهان مدیکال

Novin Pezeshki Journal 15 Tir 1396 ; 648

نویسنده: دکتر رضا کریمی

مقالات مرتبط:

چرا دچار گیجی شدم

ارزیابی و درمان گیجی - بخش اول

ارزیابی و درمان گیجی - بخش دوم

ارزیابی و درمان گیجی - بخش سوم