واریس واژینال
در این مقاله علمی از مجله پزشکی ماهان مدیکال به معرفی واریس واژینال و راهکار های درمان آن پرداخته و در ادامه دو روش جهت از بین بردن رگ های واریسی را بررسی می نماییم. واریس واژن یک نوع واریس در داخل یا اطراف ناحیه تناسلی است. این نوع واریس در دوران بارداری شایع تر است و بسیاری از زنان با واریس واژن، رگهای واریسی درجاهای دیگر نیز دارند. در این مقاله، به علل و علائم واریس واژینال و همچنین روش‌های درمان آن نگاهی می اندازیم.
واریس واژن چیست؟
واریس واژن ممکن است باعث درد در ناحیه تناسلی و اطراف آن شود. مانند هر منطقه دیگری از بدن، واژن دارای طیف گسترده‌ای از عروق کوچک و بزرگ است. در طول بارداری، افزایش جریان خون و فشار روی اندام تناسلی و پایین‌تنه می‌تواند باعث ایجاد وریدهای واریسی شود.
رگهای واریس در ساق پا و ران شایع‌تر هستند، اما در بعضی از زنان در ناحیه تناسلی نیز ظاهر می‌شوند. رگ‌ها ممکن است کوچک باشند و فقط اندکی متورم شوند یا می‌توانند بزرگ، گره مانند و دردناک باشند.
همه زنان مبتلابه واریس واژینال متوجه آنها نمی‌شوند و يا علائمی نشان نمی‌دهند. حتی زمانی که علائم ظاهر می‌شود، فرد ممکن است قادر به دیدن رگ‌ها نباشد. هر فردی که مشکوک به این بیماری است، باید با پزشک خود درباره علائم آن، جهت اطمینان از تشخیص، صحبت کند.
علائم
علاوه بر رگهای گره مانند یا متورم، یکی دیگر از علائم اصلی واریس واژینال درد در ناحیه تناسلی یا اطراف آن است. فرد ممکن است در این منطقه احساس ناراحتی کرده و علائمی مانند کبودی داشته باشد. برخی از نشانه‌های دیگر عبارت‌اند از:
- احساس فشار در ناحیه تناسلی
- تورم در داخل یا اطراف ناحیه ژنیتال
- درد بعد از ایستادن، رابطه جنسی یا فعالیت بدنی
رگ‌ها همچنین می‌توانند در ناحیه پرینیوم، ناحیه بین واژن و مقعد، ایجاد شوند. برخی از زنان با واریس واژینال مبتلابه هموروئید نیز هستند.
علل
بارداری شایع‌ترین علت واریس واژینال است. مطالعات سالهای 2017 نشان داده است که 18 تا 22 درصد از زنان باردار و همچنین 22 تا 34 درصد از زنانی که دارای وریدهای واریسی نزدیک لگن هستند، در معرض ابتلا به واریس واژن هستند.
تخمین زده شده که 4 درصد از زنان دارای واریس واژینال هستند. این عارضه معمولا در دوران بارداری رخ می‌دهد و معمولا طی 6 هفته پس از زایمان به‌طور خودبه‌خود برطرف می‌شود.
واریس واژینال در بانوانی که باردار نیستند، غیرمعمول است. گرچه گاهی اوقات در زنان مسن، به‌خصوص پس از مدت طولانی ایستادن نیز رخ می دهد، . بانوانی که در قسمت‌های دیگر بدن خود دارای رگهای واریسی هستند، ممکن است به واریس واژینال مبتلا شوند.
هر رگ در بدن یک فرد دارای دریچه‌ای به نام دریچه لانه‌کبوتری است که مانع از برگشت خون به عقب می‌شود. رگهای موجود در اندام تحتانی، باید به‌سختی کار کنند تا خون را به قلب برسانند.
در طول بارداری، افزایش جریان خون در اندام تناسلی و فشار بر پایین‌تنه می‌تواند از جریان یافتن خون در جهت مناسب جلوگیری کند. این مورد ممکن است منجر به برگشت خون به عقب شده و باعث ایجاد وریدهای واریسی شود.
همچین، در دوران بارداری ممکن است به علت تغییرات هورمونی و یا بالا بودن فشار واردشده به یک ورید بزرگ به نام ورید اجوف تحتانی ، رگ گشاد شده و باعث ایجاد واریس واژینال شود.
رگهای واریسی به‌صورت ارثی در خانواده‌ها رواج دارد، بنابراین زنانی که یکی از اعضای نزدیک خانواده آنها مبتلابه واریس است، ممکن است به آن عارضه دچار شوند.
در موارد نادر واریس واژینال می‌تواند منجر به تومورهای لگنی شود که رگهای خونی را ازلحاظ جریان یافتن خون محدود می‌کنند.
درمان واریس بارداری
هنگام بارداری، خوابیدن در سمت چپ ممکن است علائم واریس واژینال را بهبود بخشد.
درمان این نوع از واریس معمولا به درمان های خانگی محدود می شود، زیرا واریس واژینال معمولا طی یک ماه پس از زایمان به طور خود به خود از بین می روند.
راه هایی برای جلوگیری از وخیم تر شدن وضعیت رگ ها عبارتند از:
- اجتناب از نشستن یا ایستادن برای مدت طولانی
- تغییر موقعیت به طور مداوم
- اجتناب از پوشیدن کفش پاشنه بلند یا کفش های ناراحت کننده که پا را تحت فشار قرار می دهند
- خوابیدن به نحوی که باسن کمی بالا قرار گیرد جهت جلوگیری از تجمع خون در ناحیه تناسلی
- نوشیدن مقدار زیادی آب
تکنیک های کاهش درد عبارتند از:
- استفاده از کیسه های سرد و گرم بر روی ناحیه تناسلی
- استفاده از کالاهای طبی پوشیدنی، مانند جوراب های واریس و یا گن های بارداری
- خوابیدن بر روی سمت چپ برای کاهش فشار بر روی ناحیه ژنیتال
- مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID)
پزشکان از بین بردن واریس واژینال را در دوران بارداری توصیه نمی کنند، زیرا این عارضه معمولا به طور خودكار از بین می رود. اگر رگ ها چند ماه پس از زایمان ناپدید نشوند، می توان از روش های جراحی استفاده کرد.
دو روش معمول عبارتند از:
- آمبولیزاسیون وریدی: این روش با استفاده از یک کاتتر ورید های آسیب دیده را توسط یک کویل(سیم پیچ) می کند.
- اسکلرو تراپی: این روش شامل تزریق محلولی ورید است که آن را از بین برده و خون رسانی از طریق این رگ را متوقف می سازد و در نتیجه منجر به از بین رفتن درد و تورم خواهد شد.
هر دو روش معمولا به صورت سرپایی تحت بیهوشی عمومی انجام می شود، به این معنی که شخص در خواب خواهد بود و دردی احساس نمی کند.
تشخیص
بانوان مبتلا به واریس واژن علائم دیگری جز رگهای متورم ندارند. پزشک اغلب قادر به تشخیص آنها با یک معاینه بصری ساده می باشد. بعضی از واریس های واژینال گاهی اوقات نشان دهنده مشکل گردش خون هستند. پزشک ممکن است از فردی سوالاتی در مورد وجود رگهای واریسی در جاهای دیگر بدن بپرسد.
خطرات و عواقب
گردش خون نامنظم می تواند باعث تجمع خون در رگ شده و نتیجه خطرناکی همچون ایجاد لخته در عمق ورید (DVT) به همراه داشته باشد. لخته ی ایجاد شده در عمق ورید ممکن است کنده شده و در رگ مهاجرت کند، و در صورت قرار گرفتن آن بر سر راه شریان هایی مانند شریان ریوی موجب آمبولی ریوی و مرگ شود. DVT یک عارضه تهدید کننده حیات است و در مواقع بسیار نادر همراه با واریس واژینال ایجاد می شود. با این حال، مشورت با پزشک جهت معاینه رگ ها امری ضروری است. علائم لخته خون عبارتند از: سفت شدن رگ، قرمزی و تورم. به محض مشاهده این علائم بلافاصله به یک پزشک گزارش کنید. بعضی از بانوان با واریس واژینال ممکن است نگران تاثیر آن بر زایمان باشند. با این حال، این رگ ها مشکلات زیادی ایجاد نکرده و هیچ ارتباطی با زایمان ندارند.
در بعضی از بانوان، واریس واژینال منجر به ایجاد شرایطی تحت عنوان سندرم احتقان لگنی می شود. آسیب به رگ های متعدد در فرج و آلت تناسلی می تواند منجر به ایجاد تعداد زیادی رگ واریسی شود، که ممکن است باعث تورم و اختلال در جریان خون آن محل گردد.
درمان های خانگی با استفاده از کیسه های یخ و یا کیسه آب داغ و یا استفاده از دارو های غیر استروئیدی می تواند کمک کند، اما برخی بانواننیز ممکن است جهت بهبود علائم به عمل جراحی نیاز داشته باشند.
آیا واریس واژینال دائمی است؟
این نوع از واریس معمولا دائمی نبوده و علائم معمولا بعد از زایمان ناپدید می‌شوند. بااین‌حال، زنانی که در طول بارداری به آنها دچار می‌شوند، ممکن است با حاملگی بعدی هم به آن مبتلا شوند. رگهای واریسی ممکن است با هر بارداری وخیم‌تر شود. اگر رگ‌ها خودبه‌خود از بین نروند، می‌توانید با یک پزشک در مورد نحوه از بین بردن آنها توسط روش‌های گوناگون مشورت نمایید. این رگهای واریسی به‌راحتی توسط روش‌هایی همچون لیزر، تزریق و یا جراحی از بین خواهند رفت اما بهتر است ابتدا صبور باشید و بگذارید خودبه‌خود از بین بروند.
رگهای واریسی می‌توانند وحشتناک به نظر برسند، و بعضی از بانوان ممکن است از اینکه مشکل خود را با یک پزشک در میان بگذارند خجالت‌زده شوند. درهرصورت به این نکته توجه کنید که این عارضه در بین همه‌ی زنان باردار شایع بوده و امری اجتناب‌ناپذیر است. بهتر است برای پیشگیری از وخامت آن تحت نظر پزشک قرارگرفته و در صورت نیاز از خدمات دارویی بهره‌مند گردید.
منبع: مجله پزشکی و سلامتی Medical News Today سی ام آوریل 2018
ترجمه: آناهیتا یحیی - کارشناس مهندسی پزشکی
واحد علمی شرکت تجهیزات پزشکی ماهان طب
مجله پزشکی ماهان مدیکال
