علت ، علائم و درمان کم کاری تیروئید در زنان

 

غده تیروئید در قسمت جلویی و پایین گردن قرار دارد. هورمون های آزاد شده از غده تیرویید از طریق جریان خون به همه قسمت های بدن ، از قلب و مغز گرفته تا ماهیچه ها و پوست رفته و فرآیند متابولیسم از جمله دمای بدن، ضربان قلب و میزان کالری و... را کنترل می‌کند. وقتی میزان تولید این هورمون کاهش پیدا کند، فرآیندهای مربوط به سوخت و ساز بدن کاهش یافته و انرژی فرد کم می‌شود که به این اتفاق کم کاری تیروئید گفته می‌شود.

 

برای کم کاری تیروئید هیچ علائم خاص و بارز وجود ندارد و ممکن است با بیماری‌های دیگر دارای علايم مشترک باشد. اما برخی علائم که ممکن است احتمال بیماری کم کاری ‌تیروئيد را نشان دهد، عبارتند از: 

• تغییرات در چرخه قاعدگی

• یبوست

• افسردگی

• موهای خشک و ریزش مو

• پوست خشک

• افزایش کلسترول

• خستگی

• حساسیت بیشتر به سرما

• صدای خشن

• درد مفاصل 

• مشکلات حافظه

• درد و سفتی عضلات

• ضعف عضلانی

• صورت پف کرده

• کاهش ضربان قلب

• تورم غده تیروئید (گواتر)

• افزایش وزن بدون دلیل یا مشکل در کاهش وزن

• سندرم تونل کارپال

 

نوزادان مبتلا به کم کاری تیروئید ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند. اما در صورت بروز علائم زیر باید کودک را نزد پزشک متخصص برد: 

• دست و پای سرد

• یبوست

• خواب آلودگی شدید

• گریه زیاد

• کاهش و یا توقف رشد

• کمبود وزن

• زردی مداوم (زرد شدن پوست و سفیدی چشم)

• عادات غذایی نامناسب

• صورت پف کرده

• نفخ معده

• زبان متورم

• فتق نافی

علائم گفته شده صرفا مربوط به بیماری کم کاری تیروئید نیست و می‌تواند نشانه‌ای از مشکل یا بیماری دیگری باشد. کودکان و نوجوانان نیز ممکن است کم کاری تیروئید داشته باشند و علائم آن می‌تواند شامل موارد زیر باشد: 

• تاخیر در بلوغ

• تاخیر در رشد و کوتاه شدن قد

• کند شدن رشد ذهنی

• کندتر شدن رشد دندانهای دائمی

 

شایع ترین علت کم کاری تیروئید تیروئیدیت هاشیموتو است. "تیروئیدیت" التهاب غده تیروئید است. تیروئیدیت هاشیموتو یک اختلال خود ایمنی است. در هاشیموتو، بدن شخص آنتی بادی هایی تولید می کند که به غده تیروئید حمله کرده و آنها را از بین می برد. تیروئیدیت نیز ممکن است در اثر عفونت ویروسی ایجاد شود.

 

سایر علل کم کاری تیروئید عبارتند از:

پرتودرمانی در ناحیه گردن: درمان برخی سرطان ها مانند لنفوم نیاز به تابش اشعه به گردن دارد. این اشعه به سلول های تیروئید آسیب می رساند و درنتیجه در تولید هورمون اختلال ایجاد مي‌کند.

درمان با ید رادیواکتیو: این درمان معمولاً برای افرادی که غده تیروئید آن‌ها بیش از حد فعال هستند، و به عنوان پرکاری تیروئید شناخته می‌شود، مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این حال، اشعه سلول های غده تیروئید را از بین می برد و در نهایت منجر به کم کاری تیروئید می‌شود.

استفاده از داروهای خاص: برخی از داروهای مورد استفاده برای درمان مشکلات قلبی، بیماری‌های روانی و سرطان گاهی اوقات می‌توانند بر تولید هورمون تیروئید تأثیر بگذارند (این دارو‌ها شامل آمیودارون (کوردارون ، پاکرون) ، اینترفرون آلفا و اینترلوکین -2 هستند). 

جراحی تیروئید: اگر طی جراحی کل غده‌ی تیروئید برداشته شود، بدن برای تامین هورمون‌های تیروئید، دچار مشکل خواهد شد. اگر فقط قسمتی از تیروئید برداشته شود، قسمت باقی مانده از غده‌ی تیروئید ممکن است هنوز بتواند برای نیازهای بدن هورمون کافی تولید کند.

ید بسیار کم در رژیم غذایی: تیروئید برای تولید هورمون تیروئید به ید نیاز دارد. بدن قادر به تولید ید نیست، بنابراین باید ید را از طریق رژیم غذایی دریافت کنید. نمک یددار غنی از ید است. سایر منابع غذایی ید شامل صدف ، ماهی آب شور ، تخم مرغ ، محصولات لبنی و جلبک دریایی است. 

بارداری: گاهی اوقات پس از بارداری، تیروئید ملتهب می‌شود. به این بیماری تیروئیدیت پس از زایمان می گویند. زنان مبتلا به این بیماری معمولاً افزایش شدید سطح هورمون تیروئید و به دنبال آن کاهش شدید تولید هورمون تیروئید دارند. در اکثر زنان مبتلا به تیروئیدیت پس از زایمان، عملکرد طبیعی تیروئید پس از مدتی باز می‌گردد.

مشکلات تیروئید هنگام تولد: برخی از نوزادان ممکن است با غده تیروئید رشد نکرده و یا دچار مشکل، متولد شوند. به این نوع کم کاری تیروئید کم کاری مادرزادی تیروئید می گویند. 

آسیب یا اختلال غده هیپوفیز: مشکل غده هیپوفیز به ندرت می تواند در تولید هورمون تیروئید اختلال ایجاد کند. غده هیپوفیز هورمونی به نام هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) تولید می‌کند که به تیروئید دستور می‌دهد تا چقدر باید هورمون تولید و ترشح کند.

اختلال در هیپوتالاموس: اگر هیپوتالاموس در مغز به اندازه کافی هورمونی به نام TRH تولید نکند، ممکن است یک شکل بسیار نادر از کم کاری تیروئید رخ دهد. TRH بر آزادسازی TSH از غده هیپوفیز تأثیر می گذارد. 

کم کاری تیروئید اولیه ناشی از مشکل در خود غده تیروئید است.

کم کاری تیروئید ثانویه زمانی رخ می دهد که مشکل دیگری با توانایی تیروئید در تولید هورمون ها تداخل داشته باشد. به عنوان مثال ، غده هیپوفیز یا هیپوتالاموس هورمون هایی تولید می کنند که باعث ترشح هورمون تیروئید می شود. مشکل یکی از این غدد می تواند تیروئید شما را کم کار کند.

گاهی اوقات ، تیروئید کم کار که ناشی از مشکل هیپوتالاموس است ، کم کاری تیروئید سوم نامیده می شود.

 

 

زنان، به ویژه زنان مسن تر، بیشتر از مردان به کم کاری تیروئید مبتلا می شوند. در صورتی که یکی از اعضای نزدیک خانواده شما مبتلا به بیماری خود ایمنی باشد، احتمال ابتلا به کم کاری تیروئید در شما بیشتر می‌شود. سایر عوامل خطر عبارتند از:

• نژاد (سفید یا آسیایی)

• سن (افزایش سن)

• سفیدی زودرس موها

• اختلالات خود ایمنی مانند دیابت نوع 1 ، مولتیپل اسکلروزیس یا بیماری ام اس، آرتریت روماتوئید ، بیماری سلیاک ، بیماری آدیسون ، کم خونی خطرناک یا ویتیلیگو

• اختلال دوقطبی

• سندرم داون

• سندرم ترنر

 

اگر شخص علائم کم کاری تیروئید را داشته باشد، برای تشخیص بیماری، آزمایش خون برای تعیین سطح میزان هورمون تحریک کننده تیروئید(TSH)  و تیروکسین (T4) تجویز خواهد شد. 

اگر مقدار هورمون T4 پایین‌تر از حد معمول باشد، به معنی کم کاری تیروئید است. برخی از افراد هم ممکن است سطح TSH بالایی داشته باشند و سطح T4 آن‌ها طبیعی باشد. به این حالت کم کاری تیروئید تحت بالینی (خفیف) می گویند. اعتقاد بر این است که این مرحله اولیه کم کاری تیروئید است.

اگر نتایج آزمایش یا معاینه فیزیکی تیروئید غیرطبیعی باشد ، معمولا برای تشخیص دقیق‌تر، سونوگرافی تیروئید یا اسکن تیروئید، برای بررسی ندول یا التهاب تجویز می‌شود.

 

اگر کم کاری تیروئید دارید ، پزشک داروی هورمون تیروئید T4 را برای شما تجویز می کند. این قرص باید به صورت روزانه مصرف شود. اگر داروی دیگری استفاده می‌کنید، باید حواستان باشد که داروها با یکدیگر تداخل نداشته باشند.

برای بررسی سطح هورمون تیروئید به آزمایش خون منظم نیاز است. شاید لازم باشد پزشک در بازه‌های زمانی مشخصی، دوز داروی شما را عوض کند. معمولا 6 تا 8 هفته بعد از استفاده از داروها و سپس هر 6 ماه یکبار، دکتر دوباره آزمایش خون تجویز می کند تا میزان TSH را بررسی کند. 

اگر میزان دریافت دارو بیش از حد زیاد باشد، ممکن است شخص عوارض جانبی زیر را تجربه کند:

• افزایش اشتها

• اختلال خواب

• تپش قلب

• لرزش

پزشکان برای افراد مبتلا به کم کاری تیروئید یا بیماری قلبی ممکن است با دوز کم دارو، درمان را  شروع کنند و سپس به تدریج مقدار آن را افزایش دهند تا قلب آنها بتواند با آن سازگار شود.

هنگامی که دوز داروی شما مناسب باشد، نباید هیچ گونه عوارض جانبی در استفاده از داروها را داشته باشید. اگر شخص عوارضی را مشاهد کرد نباید سرخود و بدون مشورت با پزشک مصرف دارو را قطع کند زیرا علائم کم کاری تیروئید ممکن است عود کند.

حواستان باشد که با کاهش و یا افزایش وزن باید دوباره آزمایش بررسی سطح هورمون انجام شود تا مطمئن شوید که سطح هورمون‌های شما بهم نخورده باشد.

 

کم کاری تیروئید بدون درمان ممکن است عوارض زیر را ایجاد کند، مانند:

 

مشکلات تعادل: اگر سطح هورمون تیروئید بسیار پایین باشد، مشکلات تعادلی را ایجاد خواهد کرد. زنان مسن بیشتر در معرض مشکلات تعادل هستند.

گواتر:  اگر تیروئید بیش از اندازه توان خود را برای ترشح هورمون بکار بگیرد ، غده می تواند متورم شود و ظاهر گردن شما را تغییر دهد. همچنین ممکن است در بلع مشکل بوجود آورد که به آن گواتر گفته می‌شود.

مشکلات قلبی: کم کاری تیروئید شما را در معرض خطر بیشتری برای بیماری های قلبی قرار می دهد و می تواند سطح LDL یا کلسترول "بد" را افزایش دهد.

ناباروری: کمبود هورمون تیروئید ممکن است تولید تخمک (تخمک گذاری) را مختل کرده و ناباروری ایجاد کند.

درد مفاصل: سطوح پایین هورمون تیروئید می تواند باعث درد در مفاصل و ماهیچه ها و همچنین التهاب تاندون شود.

مسائل مربوط به سلامت روان: کم بودن هورمونهای تیروئید می تواند باعث ایجاد اختلال در حافظه یا تمرکز و همچنین کاهش علاقه به فعالیتهایی شود که قبلاً از آنها لذت می بردید. 

چاقی: اگرچه کم کاری تیروئید ممکن است اشتهای شما را کم کند ، اما با اختلالاتی که در متابولیسم ایجاد می‌کند، می‌تواند باعث افزایش وزن و چاقی شود.

نوروپاتی محیطی: با گذشت زمان، کمبود هورمونهای تیروئیدی می‌تواند به اعصاب محیطی شما آسیب برساند. ممکن است درد ، سوزن سوزن شدن یا بی حسی در اندام خود مشاهده کنید.

مشکلات تیروئید در یک زن باردار می تواند نوزاد در حال رشد را تحت تأثیر قرار دهد. در سه ماه اول بارداری ، نوزاد تمام هورمون های تیروئید را از مادر دریافت می کند. اگر مادر کم کاری تیروئید داشته باشد ، نوزاد به اندازه کافی هورمون تیروئید دریافت نمی کند. این مسئله می تواند منجر به مشکلات رشد ذهنی شود.

سطوح بسیار پایین هورمون تیروئید می‌تواند یک بیماری تهدید کننده زندگی به نام میکسدما ایجاد کند. Myxedema شدیدترین شکل کم کاری تیروئید است. فرد مبتلا به میکسدما ممکن است هوشیاری خود را از دست داده یا به کما برود. این وضعیت همچنین می تواند دمای بدن را بسیار پایین بیاورد که می تواند منجر به مرگ شود.

 

 

منبع: webmd.com

ترجمه: تحریریه ماهان مدیکال