سندروم پای بی قرار چیست؟ علل، علائم و درمان آن

فرد مبتلا به سندروم پای بی‌ قرار یا RLS، معمولا پس از خواب، در پاها احساس گرفتگی و ناراحتی می‌کند. از آنجا که این مشکل می‌تواند منجر به بی‌خوابی شود، یک اختلال خواب محسوب می‌شود. سندرم پای بی‌قرار ممکن است به دلیل مشکلات روحی یا جسمی اتفاق بیفتد، یا ممکن است اثر سو برخی از داروها باشد. سندروم پاهای بی‌قرار بسته به میزان و شدت علائم، ممکن است در طبقه‌بندی خفیف یا شدید قرار گیرد. در هر دوره از زندگی از هر 10 نفر 1 نفر مبتلا است. اکثریت قریب به اتفاق موارد  با گذشت زمان یا یک تغییر ساده در سبک زندگی به خودی خود بهبود می‌یابند. 

 

علائم می‌تواند هنگامی رخ دهد که فرد در یک فضای محدود مانند صندلی هواپیما یا سینما بیدار باشد. از آنجا که سندروم پای بی‌قرار منجر به مشکل خوابیدن و خواب ماندن می‌شود، ممکن است فرد در طول روز خسته باشد. این امر می‌تواند در یادگیری، کار، تمرکز و وظایف و فعالیت‌های معمول تأثیر بگذارد. کمبود خواب در نهایت می‌تواند منجر به تغییرات خلقی، تحریک‌پذیری، افسردگی، تضعیف سیستم ایمنی بدن و سایر مشکلات جسمی و سلامتی شود.

 

فرد مبتلا به سندروم پای بی‌قرار احساس عجیب و ناخوشایندی در پاها و گاهی بازوها دارد و تمایل زیادی به حرکت و تکان دادن آنها دارد. مردم این احساسات را چنین توصیف کرده‌اند:

 

* دردناک بودن

* سوزش و خارش

* شبیه شوک‌های الکتریکی

* کشیده شدن

* مور مور شدن

تنها راه تسکین ناراحتی، حرکت دادن پاها است. این احساسات هنگامی رخ می‌دهد که فرد در حال استراحت یا بی‌تحرک باشد. علائم اغلب در عصر و شب بدتر می‌شوند و ممکن است صبح برای مدت کوتاهی برطرف شوند.

سندروم پاهای بی قرار چه مدت ادامه خواهد داشت؟

علائم سندروم پای بی‌قرار اولیه یا ایدیوپاتیک به طور معمول با گذشت زمان بدتر می‌شود، اما برای برخی از افراد، هفته‌ها یا ماه‌ها ممکن است بدون هیچ علائمی سپری شوند. اگر سندروم پای بیقرار ناشی از یک بیماری، بارداری یا دارو باشد، ممکن است به محض پایان یافتن دلیل، از بین برود.

 

سندروم پای بی‌قرار می‌تواند برای زنان در دوران بارداری مشکل ایجاد کند.

زنانی که قبلا سندروم پای بی‌قرار داشتند ممکن است علائم آن‌ها در طول بارداری بدتر شود. با این‌حال، باردار شدن می‌تواند به خودی خود منجر به سندروم پای بی‌قرار شود. علائم با پیشرفت بارداری بدتر شده و ممکن است در سه ماهه سوم بارداری بیشتر شود.

علت افزایش میزان سندروم پای بی‌قرار در دوران بارداری ناشناخته است، اما عوامل زیر می‌توانند در این امر دخیل هستند:

• مقادیر کم مواد معدنی یا ویتامین ها مانند آهن و فولات

• کمبود خواب در نتیجه تغییرات در بدن 

• تغییرات در هورمون‌ها

• افزایش حساسیت بدن

درمان‌های رفتاری، مانند ورزش خفیف و الگوی خواب سالم، اغلب به عنوان اولین راه درمان در دوران بارداری توصیه می‌شود.  اگر سطح آهن فرد پایین باشد معمولا به عنوان سندروم پای بی‌قرار درنظر گرفته می‌شود، تجویز مکمل‌های خوراکی آهن در دوران بارداری بی‌خطر است. در موارد شدید فقر آهن، غلظت‌های بالاتر آهن به صورت وریدی تجویز می‌شود. اگر دلایل دیگری برای این سندروم در دوران بارداری وجود داشته باشد، تجویز دارویی با دوز پایین برای شخص صورت می‌گیرد.

 

اگر فردی نتواند علائم این سندروم را به تنهایی مدیریت کند، ممکن است برای او تجویز دارویی انجام گیرد.

 

دو نوع اصلی سندروم پای بی‌قرار (RLS) وجود دارد:

ایدیوپاتیک به معنای ناشناخته بودن علت آن است. این رایج‌ترین نوع سندروم است و دارای مشخصات زیر است:

• این بیماری معمولاً قبل از 40 سالگی آغاز می‌شود.

• می‌تواند از همان کودکی شروع شود.

• ممکن است علت ژنتیکی داشته باشد.

• وقتی RLS اولیه شروع شود، مادام‌العمر است.

امکان دارد علائم به تدریج بدتر شده و با گذشت زمان بیشتر شود. در موارد خفیف، ممکن است فرد مدت طولانی علائمی نداشته باشد.

 

یک اختلال ثانویه که توسط بیماری ایجاد می‌شود.

RLS ثانویه معمولاً پس از 45 سالگی شروع می‌شود و معمولا ارثی نیست. این نوع RLS کاملاً متفاوت است:
 

1. شروع آن ناگهانی است.

2. علائم معمولا با گذشت زمان بدتر نمی‌شوند.

3. علائم ممکن است شدیدتر شود.

4. بیماری‌ها و علائمی که می‌توانند باعث RLS ثانویه شوند عبارتند از:

5. دیابت

6. کمبود آهن

7. نارسایی کلیه

8. بیماری پارکینسون

9. نوروپاتی

10. بارداری

11. روماتیسم مفصلی

اینکه چطور سندروم پای بی قرار اتفاق می‌افتد دقیقا مشخص نیست، اما ممکن است مربوط به نحوه عملکرد دوپامین در بدن باشد. دوپامین انتقال‌دهنده عصبی‌ست که در کنترل حرکات عضلانی نقش دارد. برخی از داروها ممکن است باعث RLS شوند. این داروها بر فعالیت دوپامین تأثیر می‌گذارند.

همچنین بارداری نیز در ابتلا به این اختلال دخیل است. حدود 20 درصد از زنان در سه ماهه آخر بارداری RLS را تجربه می‌کنند که دلیل آن هنوز مشخص نیست.

 

 

 

در افراد مبتلا به PLMD، هنگام خواب، اندام‌ها به طور غیرقابل کنترل، دچار انقباض یا تکان می‌شوند که نوعی اختلال خواب در نظر گرفته می‌شود. این حرکت ممکن است باعث بیدار شدن مکرر فرد در طول شب شود و این می‌تواند کیفیت و طول خواب را تضعیف کند و می‌تواند منجر به RLS شود.

 

تغییر سبک زندگی و داروهای رایج که می‌توانند به کاهش علائم RLS کمک کنند عبارتند از:

حمام و ماساژ گرم: این موارد باعث شل شدن عضلات و کاهش شدت علائم می‌شوند.

کمپرس گرم یا خنک: بعضی افراد کمپرس آب گرم، بعضی سرد را ترجیح می‌دهند و برخی دیگر می‌گویند که گرم و سرد متناوب مفید است.

تکنیک‌های آرام‌سازی: استرس می‌تواند RLS را بدتر کند، بنابراین ورزش‌هایی مانند یوگا، مدیتیشن و تای‌چی می‌توانند به شما در کنترل سندروم پای بی‌قرارکمک کند.

ورزش: استفاده بیشتر از پا می‌تواند به کمتر شدن علائم کمک کند. اگر بیمار سبک زندگی کم‌تحرکی داشته باشد، پیاده‌روی به جای رانندگی یا ورزش در باشگاه می‌تواند به شما کمک کند.

خواب با کیفیت برای شخص مبتلا به سندرم پای بی‌قرار مهم است، زیرا خستگی علائم را بدتر می‌کند. و برای داشتن خواب با کیفیت شخص باید نکاتی را رعایت کند. این نکات شامل:

• خوابیدن در یک اتاق خواب آرام و خنک.

• هر شب در یک ساعت مشخص بخوابید و هر روز در یک ساعت مشخص بیدار شوید.

• میزان نوری که در معرض آن قرار دارید را به مدت یک ساعت قبل از خواب کاهش دهید.

• از مصرف نوشیدنی‌های تحریک‌کننده مانند کافئین یا شکر خودداری کنید.

• اجتناب یا کاهش مصرف الکل و دخانیات.

• ورزش و فعالیت بدنی می‌تواند به RLS کمک کند، اما همچنین می‌تواند آن را تشدید کند. بیشتر بیماران ورزش متوسط را مفید می‌دانند، اما بیش از حد می‌تواند علائم را بدتر کند. تمرین در اواخر شب نیز ممکن است مفید نباشد.

 

 

در سال 1998، یک مطالعه کوچک که بر روی 10 نفر انجام شد، نشان داد که منیزیم علائم بی‌خوابی را در افراد مبتلا به RLS کاهش می‌دهد، و پیشنهاد کرد منیزیم درمان مفید برای افراد مبتلا به PLMD است. منیزیم در غلات کامل، مغزها، و سبزیجات برگ سبز موجود است. 

مطالعات در مورد اثرات ویتامین D بر RLS نتایج متفاوتی را به همراه داشته است. برخی معتقدند که سطح بالای ویتامین دی  ابتلا به سندروم را کاهش می‌دهد، در حالی که برخی دیگر معتقدند که ویتامین D اضافی باعث بروز بیشتر علائم در ماه های تابستان می‌شود.

بی‌آبی یا کم‌آبی بدن نیز می‌تواند در ایجاد سندروم پای بی‌قرار دخیل باشد. این مورد می تواند با نوشیدن مقدار زیادی آب و پرهیز از کافئین و الکل از بین برود.

 

 

منبع: https://www.medicalnewstoday.com/articles/7882#_noHeaderPrefixedContent

ترجمه: تحریریه ماهان مدیکال