جوراب های درمانی

تاریخچه جوراب های فشاری

با توجه به شواهدی که در تاریخچه علم پزشکی وجود دارد، فشار درمانی یکی از متدهای رایج جهت درمان بیماری های مختلف بوده و از قرون گذشته از این روش در بسیاری از بیماری ها استفاده می شده است.

در سال 1848 اولین بیماری که با جوراب ها ی الاستیکی درمان شد فردی به نام William Brown بود که در پی آن فردی به نام Ganzoni، کمپانی Ganzoni را در سوئیس جهت تولید انواع بانداژهای الاستیکی و جوراب های درمانی الاستیکی  تأسیس نمود. سپس در سال 1950 Dr Karl Sigg مدرنیزه کردن جوراب های درمانی را ابداع کرد که با کمک Ganzoni منجر به تولید جوراب هایی مدرن با الیاف جدید در سال 1990 گردید. از آن پس این کمپانی به نام Sigvaris نامیده شد.

امروزه کمپانی های متعددی راه شرکت سیگواریس را در پیش گرفته و محصولات متنوع و متفاوتی را بر اساس روش فشار درمانی روانه بازار کرده اند و از میان برند های متنوع موجود در این صنعت، شرکت تجهیزات پزشکی ماهان طب، معتبر ترین برند های خارجی و داخلی را به هموطنان عزیز معرفی و ارائه می نماید.

فشار درمانی

فشار درمانی، درمان اصلی نارساییها و اختلالات وریدی می باشد و روشی بسیار مؤثر است. بواسطه ی فشار اعمال شده بر بافت ها و عروق خونی، دیواره ی وریدها تحت فشار قرار گرفته و قطر ورید به وضعیت اولیه خود برمیگردد. عملکرد دریچه هایی که هنوز کاملاً دچار نقص نشده اند، تقویت شده، سرعت حرکت جریان خون به سمت بالا افزایش یافته و گردش خون بهبود می یابد. و این موارد در مجموع، از امکان تشکیل لخته در وریدها میکاهد.

اثرات مثبت فشار درمانی

• ازبین بردن نارسایی دریچه ای
• افزایش دهنده سرعت جریان خون وریدی
• تقویت کننده کارایی عضلات ساق پا
• پیشگیری از لخته و آمبولی
• حمایت کننده سیستم لنفاوی
• کاهش دهنده برگشت رو به عقب خون
• کاهش دهنده حجم خون وریدی
• کاهش دهنده فضای داخل وریدی

نحوه استفاده جوراب واریس

1- جوراب های درمانی را می بایست صبح، قبل از برخاستن پوشیده و سپس از جا بلند شوید.

2- لازم به ذکر است جوراب های درمانی و پیشگیری باید هر 6 ماه یک بار تعویض شوند، تا بتوانند بهترین اثر درمانی را برای بیمار داشته باشند. در پایان هر 6 ماه خاصیت الاستیکی و فشار لازم این جوراب ها کاهش پیدا میکند.

3- برای نتیجه بهتر جهت استفاده از جوراب حتماً به اندازه گیری توجه شود.

نکته: کارشناسان ماهان طب، در خصوص نحوه صحیح اندازه گیری، شما را راهنمایی خواهند کرد. بدین جهت شما میتوانید از 8 صبح الی 12 شب، با شماره های 02126645281 و 02126645284 تماس بگیرید و یا بخش نحوه اندازه گیری مربوط به مدل های مختلف را مطالعه فرمایید.

4- کلاس فشار مناسب را با تجویز پزشک مشخص نمایید.

کلاس فشار جوراب واریس

جوراب های درمانی از نظر فشار وارده بر پا دارای درجه بندی و یا کلاس فشار هستند و پزشک متخصص، بنابر درجه وخامت بیماری، کلاس فشار جوراب را تعیین و تجویز مینماید.

 در جدول زیر در یک نگاه علل استفاده از جوراب های درمانی و کلاس متناسب با آن را مشاهده مینمایید.

فشار تدریجی چیست؟

دسته بندی CEAP - علائم بالینی

C0 - عدم وجود علائم قابل لمس و قابل مشاهده

C1 - سیاهرگهای تار عنکبوتی شکل و بنفش رنگ

C2 - وریدهای گشاد شده و قابل لمس

C3 - ورم

C4 - تصلب و سفتی پوست

C5 - نشانه هایی از زخمهای پوستی

C6 - زخم های پوستی فعال، خروج چرک و عفونت از محل زخم

C1 - سیاهرگهای تار عنکبوتی شکل و بنفش رنگ

اشخاصی که فقط رگ های تار عنکبوتی تلانژکتازی دارن و پاهایشان ورم ندارد.

همچنین افرادی که به واسطه مشاغلشان مجبور هستند ساعت های متمادی بایستند یا بنشینند هم مستعد واریس هستند و استفاده از جوراب واریس کلاس فشار 1 به آنها توصیه میگردد.

C2 - وریدهای گشاد شده و قابل لمس

وریدها در این گروه بزرگ و طنابی شکل شده اند و توصیه می شود از جوراب واریس کلاس فشار 2 استفاده شود.

C3 - ورم / C4 - تصلب و سفتی پوست

در این مرحله پوست پا تغییر رنگ داده و پا ورم دارد که همچنان جوراب واریس کلاس فشار 2 کافی است.

C5 - نشانه هایی از زخم های پوستی

در این مرحله تظاهرات پوستی مبنی بر شروع زخم های واریسی مشاهده می شود.

C6 - زخم های پوستی فعال

در ابن مرحله پوست کاملاً دچار زخم های باز و دارای ترشحات عفونی از محل زخم است.

اساس درمان زخم واریس فشار درمانی است که هم میتوان از بانداژ استفاده کرد و هم از جوراب واریس. فشار مناسب در این موارد کلاس فشار 3 می باشد. در صورت تشخیص پزشک متخصص و دریافت نسخه جهت جوراب واریس برای فردی که دچار زخم واریس شده است، پکیج جوراب زخم واریس به بیمار ارائه خواهد شد. این پکیج شامل یک جفت جوراب ULCER ( آلسر ) که جورابی نازک و با کلاس فشار پایین است که بیمار میتواند به راحتی آن راب ر روی پانسمان بپوشد و جوراب دیگر، جوراب سری 500 سیگواریس است جهت پوشیدن بر روی جوراب ULCER ( آلسر ) .

نحوه صحیح اندازه گیری

اندازه گیری نقاط مختلف پا، جهت تهیه جوراب واریس مناسب به همان میزان که تعیین کلاس فشار دقیق اهمیت دارد، ضروری و مهم است. بهتر است اندازه گیری صبح ، زمانی که پا ورم نکرده است، انجام شود. موقع اندازه گیری کف پای بیمار باید روی زمین باشد و متر در تماس با پا باشد و از روی لباس اندازه گیری انجام نشود. نقاط مورد نظر عبارتند از: مچ پا از بالای قوزک( کمترین قطر مچ پا ) ، دور ساق پا، دور زیر کشکک زانو، دور ران ، دور انتهای کشاله ران، دور باسن، دور کمر و قد پا از روی زمین در حالت ایستاده، تا زیر زانو، تا نیمه ران، تا انتهای کشاله ران.

موارد مطلق منع مصرف جوراب واریس

1- بیماری انسداد سرخرگی پیشرفته در اندام ( P.V.D )

2- نارسایی احتقانی قلبی ( CHF )

3- لخته عفونی داخل وریدی همراه با التهاب وریدی

4- لخته داخل تمام وریدهای عمقی و شاخه های جانبی آن بطوریکه اندام کاملاً بنفش و توأم با ورم شدید باشد.

موارد نسبی منع مصرف جوراب واریس

1- عدم تحمل جوراب درمانی

2- بی حس شدن اندام تحتانی

3-نوروپاتی محیطی پیشرفته ( مانند دیابت ملیتوس )

4- آرتریت روماتوئید ( RA )

نحوه صحیح پوشیدن جوراب واریس

1-دستکش را بپوشید.

2- جوراب کمکی را پا کنید.

3- جوراب واریس را به آرامی با کمک کف دست ها به سمت بالا بکشید.

4- جوراب کمکی را از زیر جوراب اصلی خارج کنید.

نحوه صحیح درآوردن جوراب واریس

1- دستکش را بپوشید.

2- جوراب واریس را بوسیله دو دست بصورت برعکس به سمت پایین بکشید.

3- جوراب واریس را بیرون بکشید.

فیلم آموزشی در خصوص نحوه پوشیدن جوراب واریس

نحوه صحیح شستشوی جوراب واریس

1- جوراب واریس را با دست بشوئید.

2- هر هفته 2 یا 3 بار، با آب ولرم (رو به سرد) جوراب واریس را بشوئید.

3- برای شستشوی جوراب واریس می توانید از شامپو یا صابون بچه استفاده نمائید و از شستشوی جوراب واریس با محلول های سفید کننده و ماشین لباسشویی جداً خودداری فرمایید.

4- پس از شستشو، جوراب واریس را برای آبگیری بین دو حوله قرار داده تا خشک شود.

5- از اتو کردن جوراب واریس جداً خودداری فرمایید.

6- به هیچ وجه جوراب واریس را برای خشک شدن روی رادیاتور، شوفاژ یا فن کوئل قرار ندهید.

فیلم آموزشی در خصوص نحوه شستن جوراب واریس

دیابت چیست؟

دیابت یک بیماری مزمن و مادام العمر است که در آن سطح قند موجود در خون بالاتر از حد استاندارد میباشد . انسولین هورمنی است که توسط غده پانکراس تولید و ترشح میشود ، هدف از ترشح این هورمن کنترل میزان قند خون میباشد ,که دیابت به علت ترشح نشدن انسولین و یا بدلیل مقاومت بدن در برابر انسولین و یا هر دو علت ایجاد میشود.

توصیه به افراد مبتلابه دیابت:

مهمترین رکن، پیشگیری و جلوگیری از زخم پاهاست

اولین و مهمترین روش برای جلوگیری از بروز مشکلات مربوط به زخم پای دیابتی ، عمل به تجویز پزشک برای کنترل دیابت ، فشارخون و کلسترول میباشد . بهترین روش جلوگیری از این مشکلات مراجعه به پزشک مربوطه و دریافت راهکارهای مناسب برای پیشگیری از زخم دیابتی در پاها میباشد .

کف پاها و بین انگشتان می بایست هر روز توسط خود فرد بررسی شود، برای بررسی مناسب کف پا میتوان از آینه استفاده نمود در صورت وجود تاول ، زخم ، ورم ، قرمزی و یا ترک ، هرچند هم که کم اهمیت به نظر بیایند ، می بایست موضوع را با پزشک در میان گذاشت . هر روز پاها با آب ولرم و صابون ملایم شسته شود و کاملاْ خشک شود ، مخصوصاْ ما بین انگشتان پا . از شستشوی پاها با آب داغ و یا خیساندن پاها در آب برای مدت طولانی خودداری کنید . این عمل باعث خشک شدن پوست پا میشود .

پوست پا را مرطوب نگه دارید، با استفاده از مرطوب کننده ملایم و از آغشته کردن ما بین انگشتان پا به کرم مرطوب کننده خودداری شود ، مگر با تجویز پزشک مربوطه .

ناخن های پای می بایست کوتاه نگه داشته شود، ناخن های پا را به صورت صاف کوتاه کنید و گوشه های ناخن ها به گونه ای کوتاه کنید که داخل گوشت انگشت نرود

در صورت بروز میخچه ، پینه و یا فرورفتگی ناخن در گوشت پا ، خوددرمانی نکنید و به پزشک و یا بهیار مراجعه کنید

پوشیدن همیشگی جوراب و کفش مناسب، حتی داخل منزل هم از پوشش مناسب برای پاها استفاده کنید ، احتمال قدم گذاشتن بروی اشیاء تیز و آسیب زننده زیاد است .

جوراب های تمیز بپوشید و قبل از پوشیدن ، جوراب ها را از لحاظ وجود درز ، پارگی و هرچه که ممکن است درگردش خون پاها مشکل ایجاد کند ، بررسی کنید .

 کفش بایستی اندازه و مناسب پا باشد و در ناحیه پنجه تنگ نباشد . قبل از پوشیدن کفش ، داخل آن را برای وجود هرگونه زائده چک کنید . از پوشیدن کفش ها تنگ و کفش هایی که ممکن است به گردش صحیح خون در پاها آسیب بزند خودداری کنید.

نروپاتی دیابت ( Diabetic Neuropathy )

سطح بالای قند خون به عصب های پیغام رسان پاها صدمه میزند . آسیب دیدن این عصبها باعث تیر کشیدن پا ، احساس خواب رفتگی ، سوزش و در نهایت باعث لمس شدن پاها یا ضعیف شدن حس لامسه در پاهامیشود . از بین رفتن حس لامسه مشکلاتی را برای احساس درد ، فشار ، گرما و سرما ایجاد می کند . به صورت تقریبی ۵۰درصد افراد مبتلا به دیابت ، دچار برخی از حالات اختلال عصبی یا نروپاتی میباشند که در عصب های پا ایجاد میشود و نشانه های آن در افراد مختلف متفاوت است ، و این بیماری فقط توسط پزشک قابل تشخیص میباشد.

جوراب دیابت با جورابهای معمولی چه تفاوتی دارد ؟

این جوراب بایستى خواص ویژه اى داشته باشند از جمله اینکه این جورابها بایستى لطیف باشند و همچنین این جورابها بایستى محیط پا را تا حد ممکن انتى باکتریال نگه دارند تا جلوى رشد عفونت و باکترى گرفته شود.فشار وارد نکردن به سطح پا نیز از دیگر خواص این محصولات است.

ازکاهش احتمال عفونت در پاها در اثر بافت ویژه هوارسان

کاهش احتمال ایجاد زخم در پاها به علت عدم وجود کش و درز در جوراب

جلوگیری از بوی بد پا در اثر خاصیت آنتی باکتریال و آنتی میکروبیال

از دیگر خواص جوراب های دیابتی می باشد.

خلاصه مقاله

هدف:

این مطالعه به منظور بررسی تأثیر استفاده از جوراب ضد آمبولی در پیشگیری از بروز ادم اندام تحتانی پس از عمل جراحی بای پس عروق کرونر انجام شده است.

زمینه:

خارج کردن ورید صافن ساق پا در عمل جراحی پیوند عروق کرونر می تواند موجب ادم ( تورم ) ساق پا شود و درمان بوسیله ی جوراب فشاری اغلب جهت پیشگیری از این مشکل استفاده می شود.

روش کار:

در این مطالعه 106 بیمار از مرکز قلب و عروق شهید رجایی تهران که تحت جراحی انتخابی بایپس عروق کرونرقرار گرفتند در یک دوره ده ماهه ( از خرداد ماه الی اسفند ماه 1390 ) مورد بررسی قرار گرفته و در پایان هفته چهارم پس از عمل جراحی بر اساس نحوه استفاده از جوراب ضدآمبولی به دو گروه تقسیم گردیدند.

 گروه اول، افرادی که پس از جراحی به طور مرتب و مستمر از جوراب ضد آمبولی استفاده نمودند (گروه جوراب ضد آمبولی)

گروه دوم، افرادی که پس از عمل از جوراب ضد آمبولی استفاده نکردند یا به طور نامنظم استفاده کردند (گروه شاهد)

شدت ادم اندام تحتانی و تغییرات محیط ساق و محیط ران به دنبال جراحی بین دو گروه، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته ها:

بر اساس یافته ها میزان بروز و شدت بروز ادم اندام تحتانی در گروه جوراب ضد آمبولی در هفته چهارم پس از عمل به طور معنی داری پایین تر بود ). همچنین، افزایش محیط ساق پس از جراحی در گروه جوراب ضدآمبولی به طور معنی دار پایین تر بود، ولی محیط ران دارای اختالف قابل توجهی نبود. یافته ها نشان دادند که وزن و میزان فعالیت روزانه به طور معنی داری با بروز ادم اندام تحتانی ارتباط داشتند، اما سن، جنس، قد، استفاده از داروی دیورتیک، ابتلا به دیابت، رژیم غذایی با محدودیت مصرف نمک، ابتلا به عوارض قلبی پس از عمل، ابتلا به عوارض زخم پای دونور و روش استفاده از ورید صافن با بروز ادم ارتباط آماری معنی داری نداشتند.

نتیجه گیری:

این مطالعه نشان داد استفاده مرتب و منظم از جوراب ضد آمبولی تأثیر قابل توجهی در پیشگیری از بروز ادم اندام تحتانی و کاهش درجه آن به دنبال صافنکتومی در بیماران تحت جراحی بایپس عروق کرونر قلب دارد.

منبع: نشریه پرستاری قلب و عروق – دوره اول، شماره 2، تابستان 1391

جوراب پرواز با فشار تقریبی 17-12 میلیمتر جیوه معمولا در جریان پروازها و مسافرت های طولانی مدت پوشیده می شود تا از بروز لخته خونی، تورم پاها و اختلالات ناشی از جریان گردش خون جلوگیری شود.این جوراب برای درمان واریس نیز استفاده می شود. 

همچنین این جوراب، مایعی را که در طول روز در ساق پاها تشکیل می شود، کاهش می دهد. 

برخی مطالعات نشان داده اند، هنگام خواب قسمتی از مایعی که در طول روز در ساق پا تشکیل شده در نتیجه جاذبه به سمت گردن حرکت می کند که به آپنه خواب( قطع موقت تنفس در جریان خواب) و خر و پف منجر می شود. 

اکنون محققان دانشگاه «تورنتو» کانادا با مطالعه بر روی بیش از 50 مرد متوجه شدند که پوشیدن جوراب پرواز در طول روز موجب کاهش تشکیل مایع در ساق پا و در نتیجه هنگام خواب مایع کمتری به سمت گردن حرکت و از بروز خر و پف جلوگیری می کند. 

محققان همچنین در این مطالعه مردان مبتلا به آپنه خواب را به دو گروه تقسیم کردند، یک گروه در طول روز جوراب پرواز و گروه دوم جوراب های معمولی پوشیدند. 

این مطالعه نشان داد، مردانی که در طول روز جوراب پرواز می پوشیدند مایع کمتری به سمت گردن آنها حرکت می کرد و در نتیجه شمار دفعات اختلال خواب آنها از متوسط بیش از 30 بار در ساعت به 15 بار کاهش یافت اما تغییری در اختلال خواب مردانی که جوراب معمولی پوشیده بودند مشاهده نشد. 

نتیجه این مطالعه در مجله Sleep Medicine منتشر شده است.

به گزارش ایسنا، مدير کلينيک لنف ادم جهاددانشگاهی علوم پزشکی تهران گفت: لنف ادم يا ورم لنفاوی دست و بازو يکی از شايعترين و مهمترين عوارض درمان سرطان پستان است که حدود 30 در صد از بيماران مبتلا به اين بيماری را درگير می کند.

دکتر ماندانا ابراهيمی در گفت‌وگو با خبرنگار بهداشت و درمان ايسنا علت ايجاد ورم لنفاوی، را از بين رفتن مسيرهای لنف و تخريب عروق لنفاوی در طی درمان سرطان پستان عنوان کرد و افزود: عواملی مانند پاکسازی غدد لنفاوی زير بغل (هرچه تعداد غدد لنفاوی درگير و وسعت تخليه بيشتر باشد، اين خطر نيز افزايش می يابد)، پرتو درمانی غدد لنفاوی اين ناحيه يا پرتو درمانی پستان که زير بغل را نيز دربر گرفته باشد، چاقی، تشخيص سرطان پستان در مراحل پيشرفته از جمله مواردی هستند که می توانند احتمال ايجاد اين عارضه را افزايش دهند.

وی با بيان اينکه زمان بروز لنفادم مشخص نيست و می تواند مدت کوتاهی پس از جراحی يا حتی چندين سال بعد از درمان، بروز پيدا کند، گفت: تشخيص اين عارضه عمدتاً بالينی است و با معاينات و اندازه گيريهای خاصی که پزشک انجام می دهد قطعی مي شود. در اين هنگام حتی ممکن است بيمار تورم واضحی را حس نکرده باشد و فقط احساس سنگینی در دست داشته باشد، در واقع تورم ممکن است بسیار تدریجی ایجاد شود به نحوی که بیمار تاریخ دقیق شروع آن را به یاد نیاورد و پس از این که سنگینی، پری، سفتی و گاه درد ایجاد شد، بیمار ورم را احساس کند.

مدیر کلینیک لنفادم جهاد دانشگاهی خاطر نشان کرد: در بعضی موارد ممکن است بیمار در هفته های اول پس از جراحی بطور زودرس دچار ورم دست شود این علایم می تواند حاد یا گذرا باشند که در این مرحله توسط کارشناسان امر در راستای کاهش تورم آموزشهای لازم ارائه می شود که در بسیاری از موارد مفید بوده و ورم کاهش می یابد ولی در غیر این صورت پزشک بررسی های کاملی را برای تشخیص و درمان ورم انجام خواهد داد.

وی در ادامه تصریح کرد: در صورتی که لنفادم طی چند ماه پس از درمان ایجاد شود. در این حالت نیز بررسی های لازم انجام شده و بسته به علت و پیشرفت ورم لنفاوی، درمان آغاز می شود.

دکتر ابراهیمی با تبیین اینکه بهترین درمان برای لنف ادم روش احتقان زدایی کامل است، بیان داشت: این روش که شامل تخلیه عروق لنفاوی بوسیله تکنیکهای خاص دستی، بانداژ فشاری، ورزش، مراقبت از پوست و ناخن و آموزش بیمار است، در حال حاضر بهترین درمان برای لنفادم شناخته شده، اما باید توجه داشت که در شرایط خاص مانند عفونت یا لخته شدن خون در سیاهرگها، این درمان به تعویق می افتد تا وضعیت های فوق الذکر بهبود یابند.

عضو هیات علمی جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران در خصوص درمان های داروئی این عارضه گفت: از نظر درمانهای دارویی، هنوز دارویی که بطور ثابت شده بتواند لنف ادم را کاهش دهد، توصیه نشده است البته برخی داروها بصورت کمکی برای کاهش این عارضه پیشنهاد می شوند.

وی با اشاره به اینکه رژیم غذایی مناسب برای کنترل عارضه لنف ادم می تواند کمک کننده باشد، بیان داشت: رژیم های حاوی مقادیر کم چربی برای کنترل وزن و غنی از سبزیجات و فیبر، همراه با مصرف آب به میزان کافی می تواند درکاهش این عارضه مفید باشد.

مدیر کلینیک لنف ادم جهاد دانشگاهی با بیان این که نکته بسیار مهم در درمان لنف ادم، استفاده از پمپ های فشاری است که اخیرا در بازار رایج شده است، ادامه داد: بطور کلی نتایج استفاده از پمپ ها در درمان لنف ادم هنوز مورد بحث است ولی مسئله حائز اهمیت این است که استفاده از آنها حتما باید زیر نظر پزشک و همراه با درمان متداول یعنی درمان احتقان زدایی کامل صورت گیرد تا از ایجاد عارضه جلوگیری کند.

دکتر ابراهیمی در پایان یاد آور شد: در حال حاضر درمان جراحی برای لنف ادم توصیه نمی شود ولی تحقیقات جهت استفاده از تکنیکهای جراحی میکروسکوپی برای پیوند عروق لنفاوی ادامه دارند.